روانشناسی تبلیغات اینترنتی

در دهه 90 اجاره خانه جهش 5150 درصدی داشته است
داده‌های رسمی نشان می‌دهد تورم سالانه شهر تهران پس از جهش‌های ریز و درشت از سال 97 و خیزهای طولانی، از بهار سال گذشته افت داشته و در زمستان 1400 به عدد 33درصد رسیده؛ تورم ماهانه و نقطه‌ای نیز به ترتیب 0.6درصد و 19.8درصد اعلام شده است. با وجود کاهش تورم در سال گذشته و انتظار برای به تعادل رسیدن بازار مسکن، اما متوسط قیمت هر مترمربع واحد مسکونی در پایتخت در اسفند ماه به 35 میلیون تومان رسید. البته که وضعیت تورم و متوسط قیمت هر مترمربع واحد مسکونی تنها در پایتخت متلاطم نیست و به تمام شهرهای کشور تسری یافته است. با استناد به یکی از گزارش‌های مرکز آمار متوسط قیمت هر مترمربع واحد مسکونی در نیمه نخست سال 91 و در کل کشور حدود 931 هزار تومان بود که در سال 99 به بیش از 9 و نیم میلیون تومان رسید؛ طی 9 سال متوسط قیمت خانه حدود 921درصد جهش داشته است. این روند به تنهایی موجبات حاشیه‌نشینی و بدتر شدن وضعیت شاخص دسترسی به مسکن را فراهم کرده؛ با مقایسه حداقل دستمزد در سال 1400 و متوسط قیمت هر مترمربع واحد مسکونی در تهران، یک کارگر برای خرید خانه‌ای 80 متری در منطقه 18 که ارزان‌ترین منطقه تهران در اسفند ماه بود، باید حداقل 26 سال صبر کند، البته که این رقم در شرایط «عدم تغییر قیمت‌ها» خواهد بود. هر ساله با بالا رفتن تورم در اقتصاد و تضعیف قدرت خرید افراد، زمان لازم برای خانه‌دار شدن نیز افزایش می‌یابد. با بالا رفتن تورم در بازار مسکن خانه اولی‌ها نیز دچار مشکل شده‌اند تا جایی که طی دو، سه سال اخیر، خانه اولی‌های بسیاری از بازار مسکن خارج شده‌اند. 
کاهش تورم؟
مرکز آمار در تازه‌ترین گزارش خود به بررسی وضعیت شاخص قیمت املاک مسکونی در تهران پرداخت؛ در این گزارش تورم ماهانه، نقطه‌ای و سالانه بر مدار کاهشی بوده و در انتهای سال 1400 به کمترین رقم خود رسیده است. البته که نوسان تورم ماهانه در سال گذشته، مهم‌ترین نکته تغییرات در بازار مسکن بوده؛ بیشترین رقم این شاخص 3.25درصد در بهمن ماه و کمترین نیز 0.1درصد در فروردین اعلام شد. اگرچه که بسیاری از کارشناسان بر این باورند که یکی از دلایل تغییرات تورم ماهانه ورود و خروج از «فصل تقاضاست» اما افزایش یا کاهش نرخ دلار نیز بر آن بی‌تاثیر نیست. در بهمن، مرداد و آذر سال 1400 که به ترتیب بیشترین تورم ماهانه را به ثبت رسانده بودند، نرخ ارز در کانال 27 و 28 هزار تومانی قرار داشت. البته که مهم‌ترین دلیل افزایش نرخ تورم ماهانه در این سه ماه تغییر دولت در مرداد، اعلام آغاز مذاکرات در آذر و انتشار اخبار ضد و نقیض از روند مذاکرات در بهمن ماه است. قله تورمی سالانه بازار مسکن در تهران اردیبهشت ماه با نرخ 84.6درصدی رقم خورد. کمترین تورم سالانه نیز در اسفند ماه با رقم 33درصد بود. البته که کاهش نرخ تورم آن هم در شرایطی که تورم کل کشور همچنان بالای 40درصد بوده و متغیرهای پولی نیز وضعیت نامناسبی دارند، کمی عجیب به نظر می‌رسد. برخی کارشناسان بر این باورند که استناد به اعداد و ارقام ارایه شده و پیش‌بینی بهبود شرایط ناممکن است؛ چراکه قیمت مسکن به شاخص‌های متعددی بستگی دارد که یکی از آن تورم مصالح ساختمانی است که در سال جاری با افزایش قیمت سیمان و میلگرد، سیر صعودی خواهد داشت. 

افت محسوس معامله خانه
نیمه نخست دهه 90 وضعیت بازار مسکن، رونقی بود و به نظر می‌رسد تا رسیدن مجدد به آن مسیر طولانی پیش رو باشد؛ 388 هزار و 983 فقره معامله در شش ماهه نخست سال 91 به ثبت رسید. این در حالی است که کل معاملات مسکن در مدت مشابه سال 99 حدود 172 هزار فقره بوده است. کاهش 68درصدی طی 9 سال. بدترین نیم سال بازار مسکن شش ماه دوم 98 بود که معاملات مسکن به رقم 105 هزار فقره نرسید. البته که در مقابل تعداد معاملات مسکن طی این سال‌ها روند صعودی داشته و از 200 هزار معامله در شش ماهه نخست سال 91 به بیش از 241 هزار معامله در نیمه نخست سال 99 رسید. اگرچه که این میزان معامله برای اجاره خانه نسبت به سال‌هایی که متوسط قیمت هر مترمربع واحد مسکونی در کشور جهش ناگهانی داشته، بسیار کمتر است. اما همزمانی روند کاهشی خرید و فروش مسکن و افزایش اجاره‌ها نشان از خروج خانه اولی‌ها از بازار دارد. 

اجاره‌های کمرشکن
داده‌های رسمی نشان می‌دهد که متوسط قیمت هر مترمربع واحد مسکونی در شهرهای کشور سال 90 حدود 775 هزار تومان بود که در سال 99 به 7 میلیون و 671 هزار تومان رسید؛ 890 درصد جهش. همزمان با افزایش متوسط قیمت هر مترمربع واحد مسکونی در کشور، مبلغ اجاره‌بها به ازای هر مترمربع نیز افزایش یافت. به گونه‌ای که در مدت مذکور از حدود 4 هزار تومان به 210.8 هزار تومان افزایش یافت؛ جهشی 5150 درصدی. براساس گزارش‌های رسمی استان‌های تهران و ایلام با متوسط نرخ اجاره به ازای هر مترمربع 50 و 49 هزار تومان رکورد بالاترین نرج اجاره کشور در سال 99 را از آن خود کردند.

فرارو در گفتگو با "وحید حسین زاده" استاد روابط بین الملل دانشگاه تربیت مدرس و کارشناس مسائل روسیه(وی فارغ التحصیل مقطع دکترا از آکادمی دیپلماتیک وزارت خارجه روسیه است)، به واکاوی روندهای احتمالی آتی در سیاست خارجی ایران و در عین حال، آسیب شناسی اتحاذ یک سیاست شرق گرایانه و به طور خاص تشدید این روند در دولت ابراهیم رئیسی پرداخته است. مشروح گفتگو با "وحید حسین زاده" را در ادامه مطالعه فرمایید.

آفت اصلی سیاست خارجی ایران، مشخص نبودن روندهای پایدار در آن است

*برخی تحلیل های بین المللی بویژه پس از جنگ اوکراین بر این مساله تاکید دارند که جهان بار دیگر به سمت فضای دو قطبی شدن و آنچه سیاست بین الملل در دوران جنگ سرد تجربه کرد در حال حرکت است. آیا شما با یکچنین تفسیری موافقید؟

در مورد گزاره ابتدایی شما مبنی بر اینکه جهان به سمت فضایی شبیه به دوران جنگ سرد پیش می رود باید بگویم که اساسا من امیدوارم ما شاهد یک "جنگ جهانی سوم" نباشیم. این بدان معناست که اگر قرار باشد ناتو و روسیه(بویژه در قالب جنگ اوکراین) با هم درگیر شوند، این مساله در نوع خود می تواند شروعی بر جنگ جهانی سوم باشد و به نظرم پیش از هر چیز باید تلاش کرد که یکچنین اتفاقی نیفتد. از این رو، من معتقدم که سناریوی بازگشت جهان به دوران جنگ سرد در قیاس با این سناریو حتی می تواند اتفاقی خوش‌بینانه نیز باشد. حداقل تاکنون ناتو و روسیه شدیدا از برخورد و رویارویی مستقیم نظامی با یکدیگر به ویژه در معادله جنگ اوکراین پرهیز کرده اند. با این حال، اگر یک چنین اتفاقی روی ندهد، یک فضای دو قطبی سالیانی است که میان شرق و غرب عالم آغاز شده است.

در این چهارچوب، قدرت های نوظهور شرقی بویژه چین و روسیه و در سطح منطقه ای ایران، با کشورهای غربی عملا در حالتی شبیه به دوران جنگ سرد قرار دارند و این گزاره به نظر من صحیح است. در این راستا براین باورم که تحولات اخیر در قالب جنگ اوکراین تا حد زیادی این فضا(فضای دو قطبی در عرصه سیاست بین الملل) را تشدید خواهد کرد. البته در این میان باید توجه داشت که سناریوی دیگری نیز مطرح می شود که اساسا جنگ اوکراین و تشدید تنش های اخیر میان شرق و غرب جهان، دامی بوده که آمریکا پهن کرده و هدف اصلی آن تقابل و به چالش کشیدن چین و برجسته کردن دوقطبیِ خود با این کشور بوده است. در واقع، آمریکایی ها از این طریق خواسته اند تا بار دیگر به فضای دوران جهان دو قطبی باز گردند. دورانی که واشینگتن تجربیات زیادی در قالب آن دارد و مصمم است که قدرت از دست رفته خود را اکنون در چهارچوب آن بازیابی کند.

واقعیت این است که آمریکایی ها در فضای تک قطبی غیر از چند سال در دهه 1990 میلادی، چندان خوب نتوانستند خودشان را به مثابه قدرت برتر معرفی کنند و توان مدیریت رویدادها را نیز نداشتند. مساله ای که نمودهای عمده آن ها را می توان در کشورهایی نظیر افغانستان و عراق دید. از سویی، این کشور حتی در امر مقابله با کشورهایی نظیر ایران و و توسعه نوذ منطقه ای آن ها نیز در سالیان مختلف، شکست های قابل توجهی را متحمل شده است. در نمونه ای دیگر باید اشاره کنیم که مثلا روسیه در دهه 1990، اساسا توان مدیریت فضای خارجِ نزدیک خود را هم نداشت با این حال در سال های اخیر شاهد بوده ایم که روس ها وارد منطقه خاورمیانه نیز شده اند و یا با ناتو هم چالش های خاصی را داشته اند. مسائلی که همه نشان می دهند آمریکا در فضایِ تک‌قطبی جهان چندان موفق عمل نکرده و مایل است بار دیگر فضای دو قطبی( و دشمن سازی های خود در قالب آن) را احیا کند.

*به نظر شما روابط ایران در چنین شرایطی بیش از قبل با محور شرق تقویت نخواهد شد؟

اگر بخواهیم مولفه های بین المللی را در نظر بیریم، جواب احتمالا "بله" است اما در حقیقت در بین حکمرانان ما در سطح داخلی، من اساسا وحدت رویه ای نمی بینم. نَه صرفا در بحث نگاه به شرق، بلکه به صورت کلی در مورد اهداف دستگاه سیاست خارجی. یعنی شاهد نوعی آشفتگی و نگاه خلق الساعه به مسائل و رویدادها هستیم و مثلا با آمدن دولت های جدید شاهد تغییر جهت های عجیب و غریب در سیاست خارجی خود بوده ایم. مثلا در دوران مرحوم هاشمی رفسنجانی روابط نزدیک ایران با کشورهای عربی را داشتیم. در دوران خاتمی، با کشورهای اروپایی و و غربی و در دوران احمدی نژاد، با کشورهای آفریقایی و آمریکای لاتین و دوباره در دوران حسن روحانی شاهد توسعه روابط با غرب و و اکنون هم شاهد اوج گیری ارتباطات سیاست خارجی ایران با محور شرق هستیم. در تمامی این دوره ها هیچ وحدت رویه و خط مستقیمی از رویکردها در عرصه سیاست خارجی را شاهد نیستیم. انگار نمی توان هیچ دال مرکزی و الگویی برای رویه های سیاست خارجی کشورمان تعریف کرد و اساسا با فضایی آشفته رو به رو هستیم. از این رو، یکی از معضلات سیاست خارجی ما این است که اساسا بسیاری از دستورکارهای سیاست خارحی ما حالتی مبهم دارند و در این راستا شاهدیم که سیاست ها به نوی شخص محورند و مدام تغییر می کنند.

با این حال، اگر بخواهیم مولفه های بین المللی را در نظر گیریم، باید بگویم که به نظر من ایران باید خیلی سریع‌تر به سمت شرق متمایل می شد. یعنی همانطور که دیگران در سیاست خارجی خود به این درک رسیدند که بر اساس واقعیات نظام بین الملل و نَه صرفا ارائه واکنش به غرب باید نسبت به توسعه مناسبات با شرق اقدام کنند، ما نیز بایستی روابط با شرق را توسعه می دادیم. در این راستا مثلا خودِ روسیه در قالب دکترین سیاست خارجی سال 2000 خود، ارتباط با چین و هند را مطرح کرد و در سال 2003، اصطلاح گردش به شرق را در سیاست خارجی خود مطرح نمود. آن ها این رویکرد را بر اساس واقعیات اقتصای و وسیاسی بین المللی و درکی که از اوج‌گیری قریب الوقوع چین داشتند اتخاذ کردند و در مورد توسعه روابط با کشوری نظیر هند نیز دیدگاهی مشابه داشتند. متاسفانه ما کمتر یک چنین دیدگاهی را داشته ایم و به ظرفیت های خودِ شرق از حیث توسعه روابط به جای نتایجی که از این روابط به دست می آید، توجه چندانی نداشته ایم.

تبعات و پیامدهای تقویتِ نگاه "شرق‌گرایی" بویژه در دولت ابراهیم رئیسی در سیاست خارجی ایران را چگونه ارزیابی می کنید؟

من حرکت و چرخش ایران به سمت شرق را دیرهنگام می دانم. با این حال معتقدم که شروع این حرکت می تواند مثبت باشد (البته اگر با برنامه ریزی های خاص همراه باشد). در این راستا ما در عرصه سیاست خارجی کشورمان باید مراقب باشیم که در توسعه روابط با شرق، اشتباهات تاریخی گذشته خود را تکرار نکنیم. جدای از اینها یک نکته اساسی که به نظر من باید مورد توجه قرار گیرد این است که اساسا اقتصاد ما در بحث های اقتصادی، متاسفانه از قدرت جاذبه کمی برای تجارت و سرمایه گذاری بین المللی برخوردار است. البته که این مساله به مولفه های کلان اقتصاد ما نظیرِ نرخ رشد اقتصادی ما که پایین است و یا تورم بالا و عدم شفافیت اقتصادی و به طور خاص وضعیت نه چندان مناسب اقتصاد ما در شاخص های مرتبط با کسب و کارهای اقتصادی ارتباط دارد. مجموع این مسائل موجب می شوند تا ما در بحث گردش خود به شرق، کمتر بتوانیم از مزایا و فواید این موضوع استفاده کنیم. باید توجه داشته باشیم که در اقتصاد اصلی وجود دارد با نام اصلSpill Over یا "اصل تسری" که به این نکته اشاره دارد که فواید و مزایای یک اقتصادِ بزرگ به تدریج به یک اقتصاد کوچکتر که با آن ارتباط دارد، سرازیر خواهد شد. در این راستا کاملا طبیعی است که در عالم همه به دنبال ارتباط گرفتن با کشورهای بالاتر و بهتر از خود در مسائلِ بویژه اقصادی هستند.

در این چهارچوب، توسعه روابط ایران با اقتصادهای نوظهور شرقی نیز می تواند تحول خوبی باشد، با این حال، باید این سوال را نیز بپرسیم که آیا اساسا اقتصاد ما توان جذب مزایای اقتصادی توسعه روابط با کشورهای شرق را دارد یا خیر؟ به نظر من در این زمینه ما با چالش های قابل توجهی رو به رو هستیم. از طرفی باید توجه داشت که برخی اصول در اقتصاد ما برقرار هستند نظیر مثلا سرکوب نرخ ارز که این مساله خود به جای آنکه مزیت جذب سرمایه گذاران خارجی را در اقتصاد کشورمان تقویت کند، عملا نوعی تمایل به واردات را در ایران افزایش می‌دهد و اساسا این امکان که ما بتوانیم از مزایای اقتصادی ارتباط با کشورهای بالاتر از خود در مسائل اقتصادی استفاده کنیم را سلب می کند. در نتیجه شاهدیم که نتیجه نهایی ارتباط ما با شرق در بحث اقتصادی می شود اینکه ما با سیلی از واردات از کشورهای مذکور رو به رو هستیم. این مساله هیچ ارتباطی با شرق ندارد بلکه به سیاست‌های کلان اقتصادِ کشور ما مرتبط است. به نظر من زمانی سیاست نگاه به شرق خوب خواهد بود که ما بتوانیم مزایا و فواید توسعه روابط با محور شرق را نیز به خود جذب کنیم. 

ارسال پیامک منطقه ای با پیام رسون